استراتژی آلفا و بتا چیست؟

همانطور که بارها در وبلاگ مانو گفته شده است، داشتن استراتژی معاملاتی و پایبند بودن به آن از الزامات موفقیت در سرمایه‌گذاری است. استراتژی آلفا و بتا نیز یکی از استراتژی‌هاست که به اهمیت عملکرد سرمایه‌گذاری با در نظر گرفتن ریسک اشاره دارد.

مکانیسم استراتژی آلفا و بتا

به طور خلاصه بتا، سطح ریسک و آلفا دریفت عمیلاتی یا می‌توان گفت، وضعیت معاملاتی ماست. به عبارت ساده‌تر، فرض کنید می‌خواهید از سابقه سود دوست خود (حسن) در بورس مطلع شوید.

مکالمه زیر،

شما: حسن از بورس راضی هستی؟ چقدر سود کردی؟

حسن: از ابتدای سال تا کنون، پول من سه برابر شده!!

شما: بابا دمت گرم، چقدر حرفه‌ای، پولت چقدر بوده؟ احتمالا مبلغت کم بوده، چون 3 برابر کردن پول اگر حجم اولیه پول زیاد باشه، خیلی سخته.

حسن: پولم 200-300 میلیون بوده، کم نیست به نظرم.

شما: آفرین، دمت گرم. چه روش معاملاتی خوبی

اشکال این مکالمه در کجاست؟

نکته‌ای که در اینجا در نظر گرفته نمی‌شود، کیفیت سود است. برای آنکه در مورد کیفیت سود بیشتر بدانید، به مثال زیر توجه کنید.

شما: عاطفه تو از بورس راضی هستی؟

عاطفه: راضی که نه! 2 میلیارد داشتم کلا تونستم به زور 40 درصد سود شناسایی کنم. توی سه ماه، 800 میلیون بیشتر سود نگرفتم. سهمی که اصغر آقا، شوهر خاله‌ام گرفت، 5 برابر شده.

درست مانند مثال قبل، اینجا نیز کیفیت سود و سطح ریسک در نظر گرفته نشده است.

این مثال در سپرده‌گذاری بانک هم مشاهده می‌شود. ممکن است بانکی سود 27 درصدی به سرمایه‌گذاران بدهد، در حالی که یک بانک بزرگ مثل بانکی ملی، حداکثر سودی که به سرمایه‌گذاران می‌دهد، 20 درصد باشد.

چرا همه در سپرده 27 درصدی سرمایه‌گذاری نمی‌کنند؟

اینجا نیز تفاوت در کیفیت سود و سطح ریسک است. ممکن است بانک 27 درصدی، ورشکست باشد و صورت‌های مالی مناسبی نداشته باشد. دارایی منجمد فریز شده داشته باشد که هر لحظه ممکن است به صورت‌های مالی آسیب بزند.

درست است که اگر بانک ورشکست هم شود باید پول شما را بدهد، اما ممکن است این پس دادن پول چندین ماه و آن هم به صورت قسطی باشد، ممکن است به پول احتیاج داشته باشید ولی نتوانید از بانک بگیرید.

بنابراین صرف اینکه حسن پولش را 3 برابر کرده یا عاطفه 40 درصد سود گرفته، کافی نیست.

مقایسه عملکرد معاملاتی افراد

برای مشخص کردن عملکرد واقعی پرتفوهای سرمایه‌گذاری باید یک معیار مناسب وجود داشته باشد. برای مثال فردی که ریاضی 2 دانشگها را 19 گرفته نباید با کسی که املای دبستان را 20 گرفته، مقایسه کرد.

قطعا شرایط آنها متفاوت است. فضای درس، سن آنها، شهر، استاد و بسیاری فاکتور دیگر که در کیفیت نمره آنها تاثیرگذار است.

در معاملات نیز اینگونه است.

برای مقایسه سود نیز باید درجه ریسک‌پذیری و آلفا و بتا در نظر گرفته شود. در مورد مفاهیم آلفا و بتا در مقاله‌ای مجزا به آن اشاره شده است.

آلفا و بتا به زبان ساده

همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید، از یک کودک تا یک فرد مسن قصد دارند سرمایه‌گذاری کنند. قطعا مدل و هدف سرمایه‌گذاری هر کدام از آنها با دیگری متفاوت است.

هدف کودک خردسال از سرمایه‌گذاری می‌تواند خرید یک توپ در ماه آینده باشد و اتفاقات جامعه برای او اهمیت ندارد. نوجوان، گوشی تلفن همراه می‌خواهد و جوان برای دانشگاه و خرید لپتاپ برنامه‌ریزی می‌کند. فرد میانسال نیز برای دوران بازنشستگی، جهیزیه دختر یا عروسی پسرش برنامه‌ریزی می‌کند. فرد مسن برای نسل بعد از خود سرمایه‌گذاری می‌کند و احتمالا مانند خردسال به دنبال سرمایه‌گذاری بلندمدت نباشد.

بنابراین، ریسک‌پذیری آنها با یکدیگر بسیار متفاوت است. جوان خیلی ریسک‌پذیر است و ممکن است دست رد به هیچ پیشنهادی نزند. اما میانسال و مسن برعکس است، تجربه او، بدقولی‌ها اجازه تجربه هر پیشنهادی را به آنها نمی‌دهد. به همین خاطر، بازار و ابزاری که برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند نیز کاملا متفاوت است.

بتا، نمایانگر وضعیت و ریسک بازار

بتا متاثر از وضعیت و ریسک بازار و ریسک‌پذیری شخص است. اگر فردی بتای بالایی دارد به این معناست که ریسک‌پذیری بالایی نیز دارد و ممکن است پرتفوی تک سهمی داشته باشد.

فردی نیز ممکن است اصلا ریسک‌پذیر نباشد و بتای خیلی پایین را در نظر بگیرد. ممکن است اصلا وارد بورس نشود و به خرید زمین بسنده کند.

فردی نیز ممکن است بتای متوسطی داشته باشد و با برخی از پرتفو ریسک کند و با بخش دیگر خیر. بنابراین اگر قصد مقایسه عملکرد سرمایه‌گذاری خودتان را داشتید، ابتدا باید بتا را مشخص کنید. اینکه فرد مقابل و شما با در نظر گرفتن چه بتایی، آن مقدار بازدهی به دست آورده است.

برای مطالعه جزئیات بیشتر در مورد مفهوم بتا به مقاله مربوطه مراجعه کنید.

مقدار بتا به چه معناست؟

اگر بتا 1 باشد، انتظار می‌رود به اندازه بازار سود شناسایی کند. این یعنی اگر بتا، یک باشد و به اندازه بازار سود بگیرد، کار خاصی انجام نداده است.

ولی اگه بتای سرمایه‌گذاری 1 بود و بیشتر از بازار سود گرفت، یعنی یه حرکت خاص و نبوغی به کار گرفته است.

به همین ترتیب، اگر بتا کمتر از یک بود و سود بیشتری در مقایسه با بازار گرفت، کار خارق‌العاده‌ای کرده است. بنابراین اگر بتای بیشتر از یک را انتخاب کرده، انتظار می‌رود از بازار نیز بیشتر سود کند و اتفاقا اگر تک سهم شده و به اندازه شاخص سود شناسایی کرده است، عملکرد بسیار ضعیفی داشته است. چرا که اینجا مسئله ریسک مطرح می‌شود.

تنظیم بتا متناسب با شرایط بازار

شاید این سوال برای شما نیز مطرح شود که چگونه می‌توان بتا را تنظیم کرد؟

خیلی ساده اگر بازار خوب و صعودی باشد، می‌توان بتا را افزایش داد. شاید تک سهم شدن در این شرایط کار اشتباهی نباشد. (البته انتخاب سهم مناسب) اما اگر بازار منفی و نزولی باشد، حتی اگر آدم ریسک‌گریزی نیز باشیم، باید بتا را کاهش داد.

ریسک‌پذیری به معنای احمق بودن نیست که اگر بازار شرایط نزولی را تجربه می‌کند، من باز هم تک سهم باشم. اگر ریسک‌پذیر هم هستید باید در جای مناسب، ریسک کنید. بنابراین، بتا به شما و وضعیت بازار بستگی دارد.

آلفا معادل عملکرد معاملاتی ماست

می‌توان مفهوم آلفا را در تفاوت عملکرد معاملاتی فردی مشاهده کرد که سهمی را می‌خرد و سال‌ها به آن نگاه نمی‌کند و فردی که استراتژی متفاوتی دارد و تلاش می‌کند قیمت پایین سهم را بخرد و در قیمت بالا بفروشد.

روش‌های معاملاتی مثل معاملات الگوریتمی، فیلترها، ابزارها، هوش مصنوعی، روی آلفا تاثیر میگذارد و باعث می‌شود عملکرد معاملاتی ما با یک بتای مشخص، بهتر باشد.

آلفا عملکرد و بتا انتخاب ماست.

برای مثال، ما انتخاب کردیم که در ایران زندگی کنیم، پس ریسک بیشتری تحمل می‌کنیم اما آلفا عملکرد ماست. شغل ما و اینکه برای بهتر کردن زندگی خود و مردم چقدر تلاش می‌کنیم.

نتیجه‌گیری

پس هر زمان که خواستید از کسی در مورد سود و زیانش بپرسید، اینگونه سوال کنید که چقدر پول وارد بازار کردی و چند درصد سود گرفتی. آلفا و بتای سرمایه‌گذاری شما چقدر است. به عبارتی بسیار اهمیت دارد که در چه بازاری چه سودی کسب می‌کنید.

ممکن است در پول‌های کم، و با آلفا و بتای کم هم عملکرد خوبی داشته باشیم. ولی وقتی حجم پول زیاد می‌شود، مارکت ایمپکت (تاثیر بازار) زیاد می‌شود که قطعا روی عملکرد ما تاثیر می‌گذارد. نکته دیگر اینکه مقدار تجربه و دوره سرمایه‌گذاری نیز مهم است. شاید اگر تجربه حداقل دو سال سرمایه‌گذاری داشته باشد، بهتر بتوان مقایسه کرد.

پس اگر کسی گفت من یک استراتژی و یک پرتفوی خارق‌العاده و خفن دارم، اولین سوالی که می‌کنید این باشد که چند وقت در بازار فعالیت می‌کند، چه مقدار پول را مدیریت کرده است و آلفا و بتا را چگونه تنظیم کرده است؟

سخن پایانی

سامانه مدیریت ثروت مانو، شرایطی را فراهم کرده است که هر فرد با هر سطح از دانش اقتصادی و بدون نیاز به رصد و تحلیل اخبار اقتصادی بتواند متناسب با درجه ریسک‌پذیری خود و به صورت غیرمستقیم، از فرصت‌های سرمایه‌گذاری بهره ببرد.