معافیت مالیاتی در صندوق‌های سرمایه گذاری (قسمت اول)

اجازه دهید قبل از بررسی مالیات و معافیت مالیاتی در صندوق‌های سرمایه گذاری، تعریف جامعی از مفهوم مالیات، معافیت‌های مالیاتی و همچنین افراد و شرکت‌هایی که مشمول معافیت مالیاتی می‌شوند، داشته باشیم.

تعریف مالیات

پولی که مردم یک کشور بابت خدمات دولت و صرف هزینه‌های عمومی مثل حمل و نقل، شهرسازی و غیره پرداخت می‌کنند، اصطلاحا مالیات می‌گویند. مقدار پرداخت این پول بر اساس قانون هر کشوری متفاوت است ولی تمام کشورها پرداخت مالیات را الزامی می‌دانند.

مالیات‌ها هم به اشخاص و هم به سازمان‌ها و شرکت‌ها تعلق می‌گیرد. علت اخذ مالیات از طرف دولت، فراهم کردن امکانات و بستر مناسب برای دستیابی افراد و سازمان‌ها به درآمد است، در نتیجه بخشی از سود این فعالیت‌ها را باید به دولت داد.

دو نوع مالیات وجود دارد

• مالیات مستقیم
• مالیات غیرمستقیم

مالیات مستقیم نیز به دو دسته تقسیم می‌شود

• مالیات بر دارایی
• مالیات بر درآمد

وقتی مسئول پرداخت مالیات و پرداخت‌کننده مالیات یکی باشند، مالیات مستقیم و در غیراینصورت مالیات غیرمستقیم است. مبنای مالیات بر درآمد، همان شخصی است که مسئول پرداخت مالیات است.

یکی از مهم‌ترین مالیات‌ها، مالیات بر ارث است. بخشی از دارایی‌ها و اموال فردی که فوت می‌کند، مشمول مالیات می‌شود. در واقع زمانی که قرار است ورثه متوفی دارایی‌های وی را بین خودشان تقسیم کنند، ابتدا باید مالیات آن را به دولت پرداخت کنند. در کشور ما بر اساس میزان دارایی متوفی درصدی باید به عنوان مالیات پرداخت شود. برای مثال اگر متوفی مالک یک موتورسیکلت باشد، دو درصد از ارزش این موتور باید به دولت پرداخت شود.

اما مالیات بر درآمد روی درآمد افراد و سازمان‌ها متمرکز است و به ثروت و دارایی آنها کاری ندارد. این نوع مالیات، مهمترین گروه مالیات‌ها محسوب می‌شود که گاهی به صورت جداگانه از هر درآمد اخذ می‌شود و گاهی نیز مجموع کل درآمدها محاسبه و درصدی به عنوان مالیات در نظر گرفته می‌شود.

برای مثال درآمد یک سال شخص یا شرکت محاسبه می‌شود. در این صورت دیگر مهم نیست شخص یا شرکت، درآمد خود را از چه راه‌هایی به دست می آورد. در ایران معمولا هر دو روش مالیاتی محاسبه می‌شود.

طبقه‌بندی مالیات بر درآمد

• مالیات بر درآمد حقوق

شخصی که برای دیگری کار می‌کند ( چه حقیقی باشد چه حقوقی) و در ازای انجام کارش حقوق دریافت می‌کند باید مالیات بر درآمد پرداخت کند.

• مالیات بر درآمد کشاورزی

هر گونه درآمدی که از فعالیت‌های کشاورزی بدست می‌آید، به صورت مالیات بر درآمد کشاورزی پرداخت می‌شود. اما فعالیت‌هایی مثل دامپروری، پرورش گیاهان یا آبزیان و زنبور عسل و غیره، معافیت مالیاتی دارند.

• مالیات بر درآمد مشاغل

اشخاص حقیقی که به امور تجاری، خدماتی و پزشکی مشغولند مشمول این مالیات می‌شوند. مبلغ کل فروش کالا و خدمات بعد از کسر هزینه‌ها محاسبه می‌شود. این محاسبات معمولا توسط خود شخص به صورت اظهارنامه به اداره امور مالیاتی اطلاع داده شود و اگر شخص از انجام این کار امتناع کند اداره امور مالیاتی، خود با توجه به درآمد شخص می‌تواند محاسبات را انجام دهد و اگر شخص عمدا اطلاعات را در اختیار اداره امور مالیات قرار ندهد و یا اگر شخص اطلاعات ارائه شده را صادقانه و کامل ارائه نداده باشد مشمول جریمه نیز خواهد شد.

• مالیات بر درآمد اتفاقی

درآمدهایی مثل جوایز و معاملات بلاعوض مثل بخشش، را درآمدهای اتفاقی می‌نامند. این درآمدها مشمول مالیات می‌شوند و میزان و نحوه پرداخت آن نیز با توجه به نوع درآمد می‌تواند متفاوت باشد.

• مالیات بر درآمد املاک

هر گونه درآمدی که از طریق اجاره ملک به دست می‌آید مشمول این نوع مالیات می‌شود. 25 درصد از کل مبلغ اجاره باید کسر و به عنوان هزینه و استهلاک به امور مالیاتی پرداخت شود. اما اگر موجر هیچ درآمد دیگری غیر از اجاره ملک نداشته باشد تا یک مبلغ مشخص از معافیت مالیاتی بهره خواهد برد.

• مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

این نوع مالیات از کل درآمد شرکت تجاری اخذ می‌شود. تمام شرکت‌های انتفاعی که با هدف کسب سود فعالیت می‌کنند مشمول پرداخت مالیات هستند.

مالیات غیرمستقیم

نوع دیگر مالیات (مالیات‌های غیرمستقیم) شامل حقوق و عوارض گمرکی، مالیات بر مصرف و مالیات ارزش افزوده می‌شود. نام دیگر مالیات حقوق و عوارض گمرکی مالیات بر صادرات و واردات، تعرفه‌های گمرکی است.

در مالیات بر مصرف نکته قابل توجه این است که مصرف‌کنندگان یک کالای خاص باید در زمان خرید آن کالا مبلغی را به همراه قیمت آن کالا به عنوان مالیات بپردازند. در نتیجه هر شخصی که میزان بیشتری از یک کالا را مصرف کند باید مالیات بیشتری نیز پرداخت کند. از محصولات بارزی که باید برای آن در ایران مالیات پرداخت شود مشروبات غیرالکلی و دخانیات است.

در نهایت منظور از مالیات بر ارزش افزوده، تفاوت قیمت کالا و خدمات عرضه شده آن با ارزش کالا و خدمات خریداری شده در یک دوره مشخص است.

حال به مالیات و معافیت مالیاتی در صندوق‌های سرمایه گذاری می‌بپردازیم

همانطور که قبلا هم گفته شد مهمترین نوع مالیات در هر کشوری، مالیات بر درآمد برای تامین هزینه‌های جاری دولت‌هاست. مالیات در بورس اوراق بهادار انواع مختلفی دارد از جمله آنها مالیات بر پذیرش شرکتها در بورس، مالیات بر داد و ستد اوراق بهادار، مالیات بر سود تقسیمی شرکت‌های سهامی و مالیات بر سود سرمایه‌ای است.

قوانین مالیاتی برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در هر کشوری متفاوت است و معمولا برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی و رشد بازار داخلی، نرخ مالیات کمتری در نظر گرفته می‌شود اما برای سرمایه‌گذاران داخلی این مبلغ باید بالاتر باشد.

بسیاری از متخصصین مالی اعتقاد دارند که مالیات باعث کاهش نوسانات بازار سهام و افزایش درآمد مالیاتی می‌شود و این امر موجب هدایت سرمایه‌گذاران و مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری به سمت رفتارهای سرمایه‌گذاری بلندمدت و تقسیم عادلانه ثروت در جامعه می‌شود. اما عده‌ای نیز مخالفند و اعتقاد دارند با افزایش مالیات قطعا حجم معاملات در بازارهای مالی کاهش می‌یابد و جذابیت سرمایه‌گذاری نیز به شدت افت می‌کند.

سخن پایانی

در ادامه، مقاله بیشتر در مورد مفهوم مالیات در صندوق‌های سرمایه‌گذاری پرداخته می‌شود. همانطور که گفته شد، مالیات یکی از مولفه‌های بسیار مهم برای کسب بازدهی پایدار در بلندمدت است.

سامانه مدیریت ثروت مانو، شرایطی را فراهم کرده است که همه افراد جامعه با هر سطح از دانش اقتصادی، بتوانند بدون نیاز به صرف زمان بابت تحلیل و رصد اخبار اقتصادی، متناسب با درجه ریسک‌پذیری خود از فرصت‌های سرمایه‌گذاری استفاده کنند.