هزینه فرصت چیست؟

هزینه فرصت به مجموعه مزایای بالقوه‌ای گفته می‌شود که، یک فرد، سرمایه‌گذار و یا بیزینس با انتخاب یک گزینه نسبت به گزینه دیگر از دست می‌دهد. در واقع وقتی در بین گزینه‌های موجود یکی را انتخاب می‌کنید از مزایای دیگر گزینه‌ها صرف نظر کرده‌اید. مفهوم هزینه فرصت یکی از مفاهیم اصلی علم اقتصاد است.

از آنجایی که این مفهوم به آسانی قابل مشاهده و اندازه‌گیری نیست، با کمی غفلت ممکن است، هزینه فرصت نادیده گرفته شود. درک فرصت‌های عملی که با انتخاب یک گزینه نسبت به گزینه دیگر، از دست رفته‌اند، امکان تصمیم‌گیری بهتر را فراهم می‌کند.

هزینه فرصت در گزارش‌های مالی گنجانده نمی‌شوند، معمولا زمانی‌که صاحبان مشاغل چندین گزینه پیش روی خود دارند، از مفهوم هزینه فرصت برای تصمیم گیری بهتر استفاده می‌کنند.

مثال‌های هزینه فرصت

هزینه جنگ: اگر دولتی ۸۷۰ میلیارد دلار پول را خرج جنگ کند، هزینه فرصت ۸۷۰ میلیارد دلاری دارد، که دیگر نمی‌تواند بر روی آموزش، بهداشت، کاهش سراسری مالیات و جبران کسر بودجه صرف کند.

مخارج ساخت جاده جدید: اگر دولت پولی را صرف ساخت جاده جدید کند، دیگر نمی‌تواند همین پول را صرف نقشه‌های دیگری چون، آموزش و سلامت جامعه کند.

کاهش مالیات: اگر دولت مالیات را کاهش دهد، هزینه فرصت این است که دیگر نمی‌توان این درآمد را خرج دیگر هزینه‌های دولت‌مداری کرد.

زمان: اگر در طول روز ۱۲ ساعت در اختیار دارید، و می‌توانید این زمان را صرف کار، اوقات فراغت یا هر مشغله دیگری کنید، اما انتخاب کنید که تمام مدت تلویزیون تماشا کنید، هزینه فرصت این انتخاب این است که دیگر نمی‌توانید در طول روز درس بخوانید.

در ۱۶ سالگی وارد بازار کار شدن: اگر تصمیم بگیرید بدون مهارت و صلاحیت در ۱۶ سالگی وارد بازار کار شوید، بالافاصله می‌توانید درآمد کسب کنید، اما هزینه فرصت این انتخاب این است که شما دیگر نمی‌توانید مدرک و مهارت کسب کنید و احتمالا حقوق بالاتر در درازمدت را از دست می‌دهید.

مثال واقعی از هزینه فرصت

فرض کنید که با 100 میلیون تومان یک ماشین جدید می‌خرید. با گذشت ۳ سال ارزش ماشین تا 30 میلیون تومان افت می‌کند. هزینه فرصت نگه داشتن ماشین چیست؟

هزینه فرصت نگه داشتن ماشین،30 میلیون تومانی است که بدون فروش ماشین به دست نخواهید آورد. قیمت اولیه ماشین در این مثال اهمیتی ندارد.

چطور هزینه فرصت را محاسبه کنیم؟

یک سرمایه‌گذار با مقایسه بازده دو انتخاب، هزینه فرصت را محاسبه می‌کند. این کار را می‌توان در فرآیند تصمیم‌گیری و با برآورد بازده هرکدام از گزینه‌ها در آینده انجام داد.

با فرمول زیر یک سرمایه‌گذار می‌تواند، هزینه فرصت در بازدهی سرمایه‌گذاری‌های مختلف را اندازه‌گیری کند:

هزینه فرصت = بازده گزینه‌ای که انتخاب نشده – بازده گزینه انتخابی

اهمیت هزینه فرصت

مفهوم هزینه فرصت در دنیای تجارت و امور مالی بسیار مهم است. این مفهوم میزان منطق به کار رفته در تصمیمات اقتصادی گرفته شده در رابطه با سایر گزینه‌های موجود را توضیح می‌دهد.

اهمیت هزینه فرصت در سرمایه‌گذاری

مفهوم هزینه فرصت برای انجام سرمایه‌گذاری‌ها و تصمیمات مربوطه امری ضروری است.

• هزینه فرصت سرمایه‌گذاری در ملک یا زمین برای جلوگیری از پرداخت اجاره ممکن است یک عامل ضروری برای هر بیزینس یا فرد باشد. یک فرد یا صاحب مشاغل باید تصمیم بگیرید که بهتر است فضای کاری خود را خریداری کند و یا در درازمدت اجاره‌بها بپردازد و یا در ملک سرمایه‌گذاری کند. به همین منظور او باید بتواند میزان درآمد پولی را که می‌خواهد صرف خرید ملک کند را با میزان آورده حذف اجاره‌بها مقایسه کند. اگر درآمد به طرز قابل توجهی از اجاره بیشتر باشد، او نباید اقدام به خرید کند.
• هزینه فرصت سرمایه‌گذاری در هر زمینه‌ای برابر است با فرصت‌های از دست رفته سرمایه‌گذاری در گزینه‌های دیگر. برای مثال هزینه فرصت سرمایه‌گذاری بر روی سهام گزینه الف برابر است با فرصت از دست رفته سرمایه‌گذاری بر سهام گزینه ب و یا سرمایه‌گذاری بر روی طلا. یک سرمایه‌گذار، تمامی گزینه‌های موجود را بررسی و بر روی بهترین فرصت سرمایه‌گذاری می‌کند، با این حال اگر تمایل دارد، باید فاکتورهای دیگری چون سرمایه‌گذاری‌های با ریسک و درآمد بالا، دوره سررسید و غیره را نیز در نظر بگیرد.

در دنیا، منابع محدودی برای ملک، نیروی کار و سرمایه در دسترس است. همین کمبود منابع اهمیت استفاده بهینه از منابع و در عین حال دستیابی به بازده حداکثری را بسیار مهم‌تر می‌کند. مفهوم هزینه فرصت به ما کمک می‌کند تا از بین گزینه‌های موجود بهترین گزینه را انتخاب کنیم. این مفهوم به ما کمک می‌کند تا از هر منبع احتمالی و کارآمد استفاده کنیم و سود اقتصادی را به حداکثر برسانیم.

تیم متخصص مانو تمام فاکتورهای اقتصادی از جمله هزینه فرصت را در انتخاب گزینه‌های سرمایه‌گذاری در نظر می‌گیرد. این در حالی است که سرمایه‌گذاران بدون اینکه نیاز به کسب دانش تخصصی مالی و صرف زمان نیاز داشته باشند، از فرصت‌های سرمایه‌گذاری بهره‌مند می‌شوند.