شرایط سیاسی و اقتصادی کشور رابطهای بسیار نزدیک و مستقیم با یکدیگر دارند و ضعف در هر کدام باعث ضعف دیگری میشود. در همین راستا مفهوم مهمی به نام تراز تجاری مطرح است که به بررسی وضعیت اقتصادی کشور اشاره میکند.
تراز تجاری به چه معنا است؟
تراز تجاری نشاندهندهی نسبت درآمد از صادرات یک کشور در مقایسه با واردات آن است که بر شرایط اقتصادی و ارزش پول یک کشور تاثیر بسیار زیادی دارد. عوامل مختلفی بر تراز تجاری تاثیرگذار هستند که از جمله آنها میتوان به مالیات، وضعیت ارز، هزینهی نیروی کار، میزان عرضه و تقاضا و موجود بودن ارز خارجی کافی اشاره کرد.
برای مشخص کردن تراز تجاری لازم است ابتدا میزان صادرات و واردات کشور در یک بازه زمانی معین اندازهگیری شود. در صورتی که میزان صادرات از واردات کمتر باشد، تراز تجاری منفی میشود.
عوامل تاثیرگذار روی تراز تجاری یک کشور
نرخ ارز
یکی از مهمترین عوامل موثر بر تراز تجاری کشور، نرخ ارز است که ارزش پول ملی را نسبت به پول سایر کشورها نشان میدهد. عدم ثبات در وضعیت ارزی کشور باعث ایجاد عدم تعادل در اقتصاد میشود و تراز تجاری کشور را تحت تاثیر قرار میدهد.
تجارت خارجی
بدیهی است که مسئله تجارت خارجی برای تمام کشورها اهمیت بسیار بالایی دارد و بخش بزرگی از اقتصاد هر کشور را تشکیل میدهد و به همین خاطر است که کارشناسان اقتصاد و نظریهپردازان اقتصادی اهمیت ویژهای برای این بخش از اقتصاد قائل هستند.
همان طور که اشار کردیم نرخ ارز به عنوان واحد پول در مبادله با کشورهای مختلف، بر قیمت کالاهای داخلی و خارجی تاثیر میگذارد و به همین دلیل سیاستهای کشور باید در جهت تثبیت نرخ ارز باشد. آنچه برای افراد در زمینهی صادرات و واردات اهمیت دارد ثبات سطح قیمتها و نرخ ارز است چرا که وجود نوسانات ریسک در سرمایهگذاری را افزایش میدهد.
در هنگام بررسی تراز تجاری کشور در مدت معین، باید تغییرات نرخ ارز در طول این مدت بررسی شود تا تاثیرات آن بر روند واردات و صادرات مشخص شود.
روابط بینالملل
یکی از مهمترین مسائلی که صادرات و واردات را تحت تاثیر قرار میدهد روابط با بین المللی کشور با کشورهای خارجی است. در واقع روابط سیاسی کشورهای مختلف، بر روابط تجاری و صادارت و واردات بین کشورها تاثیر بسیار زیادی دارد. جلساتی که بین سران کشورها برگزار میشود و رایزنیهای بین وزیر امور خارجه و نمایندگان دیگر کشورها در ترسیم نوع روابط بین کشورها و در واقع ارتباط اقتصادی این کشورها نقش بسیار زیادی دارد.
تحریمهای اقتصادی
تاثیر تحریمهای اقتصادی بر اقتصاد کشور، نرخ ارز و در نتیجه تراز تجاری کشور مهم و قابل بررسی است. یکی از مهمترین اثرات، کاهش صادرات نفت است. پس از اعمال تحریمها، تولید و صادرات نفت ایران کاهش قابلتوجهی کرده است. پس از نفت که یکی از مهمترین سرمایههای اقتصادی کشور به شمار میرود، فلزات صنعتی نیز در صادرات ایران نقش مهمی ایفا میکنند که صادرات این فلزات نیز تحریم شده است.
بنابراین تحریم صادرات منابع مهمی مانند نفت و فلزات در کاهش نرخ کلی صادرات تاثیر چشمگیری دارد که نقش بسیار مهمی در منفی شدن تراز تجاری کشور شده است. صادرات هر کشور به عنوان یکی از مهمترین منابع عرضه ارز محسوب میشود و هنگامی که صادرات با تحریم مواجه میشود، منابع ارزی که برای انجام واردات الزامی هستند نیز دچار مشکل میشوند.
کاهش صادرات نفت و فرآوردههای نفتی بر دیگر قسمتهای چرخهی اقصاد و صنعت تاثیر دارد و تامین بسیاری از مواد مورد نیاز را با مشکل رو به رو کرده است. با افزایش تحریمها میانگین تولید ناخالص داخلی رشدی نداشته است که این مسئله نیز اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار داده است.
طبق آمارهای ارائه شده توسط رییس کل گمرک، ایران در سال نود و نه 34.5 میلیارد دلار صادرات و 38.5 میلیارد دلار واردات داشته که تراز تجاری ایران در این سال با تفاوت 4 میلیارد دلار در واردات منفی بوده است. مهمترین عوامل تاثیرگذار بر این کاهش صادرات، تحریمهای اقتصادی ایران و شیوع کرونا بوده است. تراز تجاری کشور به همین شیوهای که اشاره شد محاسبه میشود و در صورتی که واردات از صادرات بیشتر باشد به آن کسری تجاری یا شکاف تجاری گفته میشود.
راهحل مثبت شدن تراز تجاری در کجاست؟
در واقع برای مثبت کردن تراز تجاری یک کشور لازم است سیاستهای اقتصادی در جهت گسترش روابط سیاسی و اقتصادی باشد. با توجه به این که بخش اعظم صادرات ایران از طریق صادرات نفت انجام میشود برای مثبت کردن تراز تجاری کشور لازم است از کاهش صادرات نفت جلوگیری شود و با توانمندسازی کشور در امر تولید داخلی میزان واردات کشور کاهش یابد.
تولید داخلی، راهی برای کاهش واردات
دستیابی به دانش تولید داخلی از مهمترین عوامل ایجاد خودکفایی و کاهش میزان واردات است. سیاستهای تولید داخلی و کاهش واردات نیز به اندازهی گسترش روابط سیاسی اقتصادی و افزایش صادرات اهمیت دارد. در بررسی عوامل موثر در تغییر تراز تجاری باید عوامل داخلی و عوامل خارجی به طور همزمان بررسی شوند تا تحلیل اطلاعات به صورت دقیق و کامل انجام شود.
درباره مانو
سامانه مدیریت ثروت مانو، شرایطی را فراهم کرده است که همه افراد جامعه با هر سطح از دانش اقتصادی و بدون نیاز به صرف زمان بابت رصد و تحلیل اخبار اقتصادی، متناسب با شرایط مالی و درجه ریسکپذیری خود، در طرحهای سرمایهگذاری مشارکت کنند. طرحهای سرمایهگذاری مثل صندوقهای درآمد ثابت، صندوقهای طلا و سرمایهگذاری در بورس با سطح ریسکپذیری متفاوت که برای تمامی قشرهای جامعه امکان سرمایهگذاری را فراهم میکند.
دیدگاهها
هیچ نظری برای این مطلب نوشته نشده، شما اولین نفر باشید.