شاخص بورس و کاربرد آن در بازار سرمایه

شاخص، مفهوم مهمی در بازار مالی است که حتما تا به حال به عنوان یک سرمایه‌گذار به گوشتان خورده است. با کمک این ابزار شما می‌توانید وضعیت بورس از گذشته تا به حال را ارزیابی و همچنین نوسانات آن را اندازه‌گیری کنید. شاخص‌ها یا نشانگرها می‌توانند نقش پررنگی در تصمیمات سرمایه‌گذاران داشته باشند. برای اینکه شما هم بتوانید با کمک شاخص‌ها تحلیل درستی از بازار مالی داشته باشید و موفق‌تر عمل کنید، خواندن این مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

شاخص بازار چیست؟

شاخص بازار یک ابزار کمی است که توسط معامله‌گران برای تفسیر داده‌های مالی به منظور پیش‌بینی حرکات بازار سهام استفاده می‌شود.

انواع شاخص‌های بازار 

انواع مختلفی از این ابزار در بازار وجود دارد. شاخص‌های رایج شامل موارد زیر است:

• کل قیمت (TEPIX):

یکی از پرکاربردترین شاخص‌های مورد استفاده فعالان و سرمایه‌گذاران در بازار شاخص قیمت، که به شاخص کل و بازدهی نیز شناخته می‌شود، است؛ که نشانگر سطح قیمت و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام‌ شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را بیان می‌کند. تصور کنید شما از تمامی شرکت‌های بورسی متناسب با وزن آن‌ها در شاخص کل سهام خریداری کنید، بنابراین تغییرات شاخص کل میزان بازده شما از سبد سرمایه‌گذاری شده را مشخص می‌کند. اما تمامی سهام‌ها به یک اندازه در شاخص کل تاثیر ندارند. هرچه شرکت‌ها بزرگ‌تر باشند و سرمایه بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر شاخص می‌گذارند.

•  هم وزن:

به دلیل میزان اهمیت بزرگ و یا کوچک بودن شرکت‌ها در شاخص کل، بسیاری از فعالان اقتصادی آن را معیار خوبی برای ارزیابی کلی نمی‌دانند. در شاخص هم وزن تمامی شرکت‌های بورسی بدون در نظر گرفتن کوچک یا بزرگ بودن سهیم هستند. 

•  بازده نقدی (TEDIX):

بازده نقدی نشان‌دهنده میانگین بازده ناشی از پرداخت سود شرکت‌ها به سهامداران است.

•  قیمت و بازده نقدی (TEDPIX):

این نشانگر بازدهی کل اوراق بورس بهادار را بررسی می‌کند. در این نشانگر فقط روند عمومی تغییر قیمت‌ سهام شرکت‌ها محاسبه می‌شود و سود به دست آمده در نظر گرفته نمی‌شود. در این شاخص فقط قیمت سهام‌ها محاسبه می‌شود در حالی که در شاخص کل سود سالیانه هم در نظر گرفته می‌شود. بزرگی و کوچکی شرکت‌ها در این شاخص نیز تاثیرگذار است.

•  صنعت و مالی:

شرکت‌های بورسی به طور کلی به دو بخش صنعتی و مالی تقسیم می‌شوند. شرکت‌های مالی مانند بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، سبدگردان‌ها و … محسوب می‌شوند. شرکت‌های صنعتی مانند شرکت‌های تولیدی، صنعتی، خودروسازی و … هستند. شاخص صنعت نشان‌دهنده تغییرات قیمت سهام این شرکت‌ها و شاخص مالی بیانگر تغییرات قیمت در سهام شرکت‌های مالی است.

•  سهام آزاد شناور (TEFIX):

سهام آزاد شناور، درصدی از سهام شرکت‌ها است که مدیران آن صرفا به قصد خرید و فروش آن را خریده‌اند و قصدی برای مدیریت آن ندارند. نقدشوندگی این سهام‌ها بسیار بالا است. روند محاسبه نشانگر سهام آزاد شناور مانند شاخص کل است، که نمایانگر بازده قیمت و سود شرکت‌هایی است که سهام آزاد شناور دارند. هر شرکتی سهام آزاد شناور و یا سرمایه بیشتری داشته باشد تاثیر بیشتری در این نشانگر می‌گذارد.

•  بازار اول و بازار دوم:

شرکت‌های بورسی بر اساس تعدادی مولفه مانند تعداد سهام‌داران، میزان سوددهی، میزان سرمایه و … به دو دسته تقسیم می‌شوند. شرکت‌هایی که بر اساس این مولفه‌ها وضعیت بهتری داشته باشند در بازار اول و دیگر شرکت‌ها در بازار دوم قرار می‌گیرند. شرکت‌های حاضر در بازار اول در دو تابلوی اصلی و فرعی تقسیم‌بندی می‌شوند و برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها شاخص معینی وجود دارد که میانگین تغییر قیمت سهام‌ها را به نمایش می‌گذارند.

•  ۳۰ شرکت برتر:

 این شاخص میانگین تغییرات قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ در بورس را نشان می‌دهد. معیار انتخاب این سی شرکت‌ بر اساس اندازه آن‌ها و ارزش روز بازار سهم‌شان است. 

•  ۵۰ شرکت بزرگ:

هر سه ماه ۵۰ شرکت برتر در بورس از نظر بیشترین تعداد معاملات و نقدشوندگی بالا در بازار معرفی می‌شوند بنابراین این شاخص بیانگر تغییرات قیمت این ۵۰ شرکت و سود به دست‌آمده آن‌ها است.

کاربرد شاخص‌های بورس

سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و فعالان بازار سرمایه از طریق تحلیل کردن این شاخص‌ها تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را می‌گیرند. یکی از معیارهای تشخیص رکود و یا رونق بازار و زمان مناسب برای سرمایه‌گذاری از طریق این شاخص‌ها مشخص می‌شود.

سخن پایانی

هدف هر معامله‌گر کوتاه‌مدت تعیین جهت حرکت یک دارایی معین و تلاش برای کسب سود از آن است. از این نشانگرها برای توسعه استراتژی‌های جدید استفاده کنید یا آن‌ها را در استراتژی‌های فعلی خود بگنجانید. برای تعیین اینکه کدام یک از آن‌ها استفاده کنید، بهتر است به استراتژی سرمایه‌گذاری خود توجه کنید و یا با مشورت با یک مشاور انتخاب کنید کدام نشانگر را باید دنبال کنید.