عرضه اولیه چیست و زمان خرید و فروش آن چه موقع است؟

2306 نفر دقیقه

آشنایی با عرضه اولیه

عرضه اولیه یا عرضه عمومی اولیه (به انگلیسی: (Initial Puplic Offering (IPO) از آنجایی که با مبلغ سرمایه‌گذاری کم، سود خوبی را با ریسک خیلی کم و یا بدون ریسک نصیب سهامداران می‌کند، از محبوبیت بالایی در میان اهالی بازار سرمایه مخصوصا کسانی که به تازگی وارد سرمایه‌گذاری در بورس شده‌اند، برخوردار است.  سابقه عرضه‌های اولیه را که بررسی می‌کنیم، این نکته دیده می‌شود که اکثر قریب به اتفاق آنها سودهای چند ده درصدی داشته‌اند. در مقاله حاضر، تلاش می‌شود نکات مربوط به این عرضه‌های اولیه و همچنین، نکات لازم در مورد زمان و نحوه خرید و فروش این سهام ارائه شود. 

عرضه اولیه چیست؟

هنگامی که شرکتی پس از طی کردن مراحل پذیرش در سازمان بورس اوراق بهادار، برای اولین بار سهامش در بورس معامله می‌شود، اصطلاحا عرضه اولیه گفته می‌شود. نکته‌ای که همواره می‌بایست در نظر گرفت این است که مکانیسم عرضه و تقاضا ذات بازار سرمایه است و حتی ممکن است به خاطر مولفه‌هایی مانند قیمت‌گذاری گران سهم مربوطه، حتی همین عرضه‌های اولیه نیز با استقبال مواجه نشوند.

به طور کلی، خرید و فروش و معامله‌گری در بورس، کار حرفه‌ای و تخصصی است و نباید تصور کرد که تمامی سهام موجود در بورس مانند عرضه‌های اولیه سودآور هستند. انواع تحلیل‌های بنیادی، تکنیکال و روانشناسی بازار در موفقیت شما در بورس موثر خواهد بود. اما اگر به تازگی وارد این بازار شده‌اید و تمایل دارید که از فرصت‌های سرمایه‌گذاری آن استفاده کنید ولی دانش تخصصی و زمان کافی برای رصد بازار ندارید، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس بهترین گزینه‌ای است که می‌توانید به آن فکر کنید.

حتی اگر تجربه معامله‌گری در بورس دارید نیز پیشنهاد می‌شود به منظور مدیریت ریسک، مقداری از دارایی خود را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مانند طرح‌های سرمایه‌گذاری مانو اختصاص دهید.

چه شرکت‌هایی می‌توانند در بورس عرضه شوند؟

به طور کلی، هر شرکتی هنگام ثبت در سازمان ثبت شرکت‌ها در یکی از دسته‌های سهامی، مسئولیت محدود، تضامنی، مختلط غیر سهامی، مختلط سهامی، نسبی و تعاونی تولید و مصرف قرار می‌گیرد.

شرکت سهامی یعنی شرکتی که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت هر فرد به میزان سرمایه یا تعداد سهامی است که در آن شرکت سرمایه‌‎گذاری کرده است. شرکت‌های سهامی به دو گروه عمده سهامی عام و سهامی خاص تقسیم می‌شوند که هر یک قوانین مربوط به خود را دارند. بارزترین تفاوت این دو گروه، در مالکیت سهام آنهاست. در شرکت‌های سهامی عام، مالکیت بیش از 51 درصد از سهام شرکت می‌بایست در دست عموم مردم باشد. بنابراین، تنها شرکت‌های سهامی عام می‌توانند در بورس عرضه اولیه داشته باشند.

چطور از زمان عرضه‌های اولیه مطلع شویم؟

هنگامی که عرضه اولیه یک شرکت در بازار بورس ارائه می‌شود، به این معنا نیست که شرکت به تازگی تاسیس شده است بلکه به این معناست که به تازگی مجوز خرید و فروش سهام آن در بورس صادر شده است.

آگهی عرضه‌های اولیه حداقل دو روز کاری قبل از برگزاری عرضه اولیه، توسط سازمان بورس منتشر می‌شود. در آگهی مذکور، می‌توان نام نماد، تعداد سهام قابل سفارش و همچنین بازه قیمتی مجاز برای ثبت سفارش را مشاهده کرد. قبل از آغاز عرضه اولیه، کلیه گزارش‌های مالی شرکت مورد نظر در سایت کدال بارگذاری می‌شود. بنابراین، تحلیل بنیادی سهم توسط سهامداران امکانپذیر بوده اما به دلیل فقدان چارت قیمتی، تحلیلگران تکنیکال قادر به تحلیل نخواهند بود.

چرا عرضه های اولیه معمولا سودده هستند؟

از آنجایی که شرکت‌ها برای جذب نقدینگی مردم، نیازمند استقبال ایشان هستند، می‌بایست سهام خود را با قیمتی کمتر از ارزش ذاتی خود به فروش برسانند. لذا بدین خاطر است که معمولا این عرضه‌ها با سودآوری همراه هستند.

چگونه عرضه اولیه بخریم؟

گام اول: آگاه شدن از اطلاعیه زمان عرضه اولیه

تعداد عرضه‌های اولیه چندان زیاد نیست. معمولا چندین بار در سال عرضه می‌شوند به عنوان مثال، در سال 1397 در مجموع 22 عرضه اولیه انجام گرفت. برای آگاه شدن از اطلاعیه زمان عرضه اولیه می‌بایست اخبار سایت‌های بورسی و کانال‌های خبری مرتبط را دنبال کرد. اغلب کارگزاری‌ها نیز زمان عرضه‌های اولیه را به مشتریان خود اطلاع می‌دهند.

با کلیک بر روی گزینه پیام جدید ناظر بازار، می‌توانید پیغام‌های ناظر بازار را برای نمادهای مختلف ببینید. زمان و چگونگی ارائه عرضه‌های اولیه، معمولا بین ساعات 10 الی 13، در این قسمت اعلام خواهد شد. در پیام ناظر بازار در خصوص عرضه اولیه می‌توانید اطلاعات ذیل را به دست آورید:

  • تاریخ عرضه اولیه
  • تعداد کل سهام قابل عرضه
  • ساعت مجاز برای ثبت سفارش
  • سهمیه هر نفر (هر کد معاملاتی)
  • بازه قیمت هر سهم
  • سایر شرایط ورود سفارش

گام دوم: ارسال و ثبت سفارش

برای خرید عرضه اولیه ابتدا باید کد بورسی داشته باشید. پس از دریافت کد بورسی، کارگزاری، نام کاربری و رمز عبور ورود به سیستم معاملاتی آنلاین را برای شما ارسال می‌کند. پس از مطلع شدن از جزییات عرضه اولیه با مشاهده پیام ناظر، می‌بایست موجودی حسابتان نزد کارگزاری را با پرداخت آنلاین و رمز دوم افزایش دهید و سفارش خرید عرضه اولیه را در ساعت مشخص شده ارسال نمایید. هنگام خرید عرضه اولیه، سهمیه هر فرد (هر کد معاملاتی) مشخص است و اگر سفارش خرید را بیش از این مقدار قرار دهید، هیچ سهامی به شما تعلق نخواهد گرفت.

برای خرید حتما به قیمت مجاز توجه نمایید. از آنجا که معمولا تقاضا برای سهام عرضه اولیه ای زیاد است، سقف قیمتی می‌بایست انتخاب شود. نکته‌ای که باید در نظر گرفت این است که اگر سفارش خرید حتی یک ریال کمتر از قیمتی که به اصطلاح مچ می‌شود (معامله با آن قیمت انجام می‌شود) ثبت شود، به این سفارش هیچ سهمی نمی‌رسد.

برای محاسبه موجودی لازم برای خرید عرضه اولیه کافیست سهمیه هر نفر را در حداکثر قیمت مجاز ضرب کنید تا حداکثر سرمایه لازم را به دست آورید. به عنوان مثال، اگر حداکثر قیمت عرضه 2145 ریال و سهمیه هر نفر حداکثر 1500 سهم باشد، حداکثر مبلغ مورد نیاز برای خرید 321750 تومان می‌شود. پس از پایان ارسال سفارش، پیغام موفقیت‌آمیز بودن ارسال سفارش مشاهده می‌شود.

گام سوم: بررسی و تحلیل نتیجه

تخصیص سهام به هر کد معاملاتی پس از پایان زمان اعلام شده برای خرید انجام می‌شود. بورس با توجه به تعداد شرکت‌کنندگان و قیمت وارد شده توسط آنها، سهام را بین شرکت‌کنندگان توزیع می‌کند. که به این فرایند خرید و تخصیص سهام، اصطلاحا بوک بیلدینگ می‌گویند.

چه زمانی عرضه اولیه را بفروشیم؟

افزایش و یا کاهش قیمت در عرضه‌های اولیه، مانند تمامی سهام موجود در بازار سرمایه به عرضه و تقاضا مربوط می‌شود. از این رو، تا زمانی که صف خرید عرضه‌های اولیه ادامه دارد، بهتر است به سهامداری ادامه دهید، پس از آنکه صف خرید از نظر حجم کاهش پیدا کرد و در طرف عرضه بیشتر شد، می‌توان اقدام به پس‌انداز سود کرد. در این راستا، به نکات زیر توجه نمایید:

  • برخی از سهام پس از متعادل شدن، بازدهی را تحت عنوان بازدهی ثانویه تجربه می‌کنند. البته یافتن سهام مستعد برای رشد ثانویه تا حد زیادی به قدرت شما در تحلیل و تکنیک تابلوخوانی بستگی دارد.
  • از آن‌جا که عرضه اولیه شرکت‌های بزرگ نیاز به حجم بسیار زیادی نقدینگی دارند، معمولا بازدهی این نوع عرضه‌‌های اولیه کمتر است. با این حال از نظر کمیت، مقدار سود بیشتری خواهند داشت.

چرا قیمت سهام شرکت‌ها پس از عرضه اولیه رشد می‌کند؟

به طور کلی، یکی از دلایل رشد قیمت سهم بعد از عرضه اولیه، محدودیت در تعداد سهام قابل خریداری توسط سرمایه‌گذاران و همچنین محدودیت در تعداد سهام عرضه شده است. علاوه بر این، سهام شرکت‌ها معمولا در چنین مواقعی کمی ارزان‌تر از ارزش ذاتی که توسط تحلیل‌گران برآورد شده است، عرضه می‌شود تا برای سرمایه‌گذاران جذابیت داشته باشد.

وقتی سهام شرکتی ارزان‌تر از ارزش واقعی خود به فروش برسد، طبیعتا تقاضا برای آن سهم نیز افزایش خواهد یافت. هرچه قیمت عرضه اولیه سهم نسبت به ارزش واقعی آن کمتر باشد، جذابیت آن برای سرمایه‌گذاران بیشتر خواهد بود. این جذابیت قیمتی در کنار عواملی که توضیح داده شد، باعث می‌شود تا قیمت سهام شرکت‌ها بعد از عرضه اولیه رشد کند.

بعد از مدتی با افزایش قیمت سهم و هم چنین عرضه سهامداران عمده و سرمایه‌گذارانی که در ابتدا سهم را خریداری کرده‌اند و در سود هستند، به تدریج تقاضا برای سهم کاهش پیدا می‌کند. در این مواقع، اصطلاحا گفته می‌شود که سهم متعادل شده است. پس از متعادل شدن سهم، سرمایه‌گذاران به تدریج با آن سهم نیز مثل سایر سهم‌های بازار برخورد می‌کنند. از این به بعد رشد و افت قیمت سهم به عملکرد آن شرکت بستگی دارد. حتی اگر آن سهم زیاد و به شکل هیجانی رشد کرده باشد، احتمال دارد افت زیادی را نیز تجربه کند.

روش حراج (اولویت زمان) در عرضه اولیه چیست؟

به طور کلی مکانیسم حراج در بورس ابتدا به قیمت و در مرحله بعد به زمان ارسال سفارش بستگی دارد. سال‌های گذشته به این صورت بود، که هر فردی که سفارش خود را زودتر ثبت می‌کرد، می‌توانست سهام عرضه اولیه را خریداری کند، در غیراینصورت از سهامداری این عرضه ها در روز اول محروم می‌ماند. با توجه به اینکه روش حراج منسوخ شده و دیگر استفاده نمی‌شود، از توضیح آن اجتناب می‌کنیم.

روش بوک بیلدینگ (ثبت سفارش) در عرضه اولیه چیست؟

با توجه به استقبال گسترده سهامداران برای شرکت در عرضه‌های اولیه، چند سالی می‌شود که بورس اوراق بهادار تهران از روش بوک بیلدینگ برای ثبت سفارش استفاده می‌شود. در این روش اولویت زمانی برای ثبت سفارشات عرضه اولیه وجود ندارد، در واقع مهم نیست که دقیقا در چه ساعتی در بازه زمانی دو ساعته مشخص شده، سفارش خرید ثبت می‌شود.

از این رو اگر انجام سفارش در سقف قیمتی اعلام شده انجام شده باشد، حتما تعدادی سهام ولو کمتر از مقدار سفارش داده شده، تخصیص داده خواهد شد.

با توجه به اینکه در بوک بیلدینگ تمامی سفارش‌دهندگان در یک قیمت مشمول دریافت سهام می‌شوند، ممکن است تعداد سهام کمتری نسبت به سفارش ثبت شده خود را دریافت کنید.

در روش بوک بیلدینگ هر کد بورسی تنها مجاز به یک بار ثبت سفارش است. بنابراین، اگر دو بار اقدام به ثبت سفارش کنید یکی از سفارشات شما حذف خواهد شد. لارم به ذکر است کد سهامداری یا همان کد بورسی ارتباطی با کارگزاری نداشته و شما نمی‌توانید از طریق دو یا چند کارگزاری، اقدام به خرید چند باره عرضه های اولیه کنید.

 اگر دانش تخصصی و زمان محدود برای تحلیل و رصد بازار دارید، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم تحت عنوان صندوق‌های سرمایه گذاری و یا سبدگردانی، گزینه‌ای است که می‌بایست به صورت جدی به آن توجه کنید. طرح‌های سرمایه‌گذاری مانو، متناسب با ریسک و شرایط مالی هر فرد، طرح منحصر به او را پیشنهاد می‌دهد.

  • انتشار

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید

هیچ نظری برای این مطلب نوشته نشده، شما اولین نفر باشید.